Kök Hücre ile Kalp Hastalıkları Tedavisi
Kalp hastalıklarında, dünyada kök hücre tedavisi dışında kalp kasını direk olarak güçlendiren bir tedavi yöntemi henüz bulunmamaktadır. Kalp yetmezliği ve iskemik kalp rahatsızlıklarında kök hücre tedavisi gören hastaların %87‘sinde farklı seviyelerde iyileşmeler ölçümlenmiştir.
- Kök hücreler problemli olan damar çeperine dokunduklarında damarları tedavi etme yeteneğine sahiplerdir ve kalp kaslarında güçsüzlük varsa kalp kası hücrelerine dönüşerek kalp yetmezliği tedavisinde kullanılırlar.
- Verilecek hücre sayısı hastanın yaş ve kilosuna göre belirlenir.
- Tedavi endotelyal, mezenkimal kök hücre (hastanın kendi yağ dokusu veya kemik iliğinden elde edilen) veya fetal kök hücre kullanarak gerçekleştirilir.
- Kök hücreler hastaya damar yoluyla verilir.
Kalp Yetmezliği ve İskemik Kalp Hastalıkları Nelerdir?
İSKEMİK KALP RAHATSIZLIKLARI
Hücreler yaşamlarını ve fonksiyonlarını devam ettirmek için kan akışana ihtiyaç duyarlar. Bu kan akışı dokulara oksijen ve besin taşırken, atık maddeleri de uzaklaştırır. Hücrenin fonksiyonlarını devam ettirmesine yetecek kadar kan akımının olmamasına iskemi denir. Yani kısaca kan akımının azalmasıdır. Kalp kasının, çeşitli sebeplere bağlı olarak beslenememesi sonucu ortaya çıkan hastalıklara, iskemik kalp hastalıkları denir.
KALP YETMEZLİĞİ
Kalp yetersizliği, kalbin vücudun ihtiyacını sağlayacak kadar kanı pompalayamaması sonucu akciğerler ve vücudun değişik bölgelerinde sıvı birikimiyle seyreden ciddi bir durumdur. Kalp yetersizliği gelişme riski, genellikle kalbin iş yükünün artmasına neden olan kalp damar hastalığı (mesela kalp krizi geçirmiş olmak), yüksek kan basıncı, kalp kapak hastalığı, kalp kası hastalığı veya iltihabı ve doğumsal kalp hastalığı gibi durumlarda artar.
Kalp Yetmezliği ve İskemik Kalp Hastalığında Görülen Belirtiler Nelerdir?
- Nefes darlığı
- Öksürük veya nefes verirken ıslık sesine benzer ses çıkması
- Vücut ağırlığında değişiklik
- Ayak bileklerinde şişkinlik
- İştahsızlık
- Geceleri idrara çıkma ihtiyacı
- Yorgunluk/bitkinlik
- Baş dönmesi/sersemlik
- Kalp hızında artış
- Depresyon ve Anksiyete
İskemik Kalp Hastalığının Nedenleri
En sık rastlanan sebep, kalbi besleyen koroner damarların, halk arasında damar sertliği diye bilinen ateroskleroz nedeniyle tıkanma veya daralmasıdır. Bu tıkanma veya daralma sonucunda, kalp kendisi için gerekli olan oksijen ve besin maddelerini alamaz, böylece kalbin normal fonksiyonu bozulur ve çeşitli yakınma ve belirtilere yol açar.
Kan akımının tamamen kesilmesi veya azalmasına neden olan ana neden ateroskleroz yani damar sertliğidir. Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, sigara gibi birçok faktör zamanla damar duvarında plaklar gelişmesine ve damarın elastikiyetini kaybetmesine neden olur. Bu plaklar zamanla büyüyerek damarı daraltır ve damardan yeterince kan geçmesini engelleyebilirler(kronik). Ya da plaklar aniden yırtılır ve damarı tamamen tıkayabilir (akut).
Pıhtı atması, torsiyon, kan damarına bası gibi nedenler sonucu da iskemi görülebilmektedir. Tıkayıcı mekanik etken olmadan, kan damarının anormal kasılması sonucu da iskemi gelişebilir.
İskemik Kalp Hastalığı Tedavi Yöntemleri
Kalp hastalığı tedavileri rahatsızlığın tipi ve şiddet derecesine bağlıdır. Kalp krizi gibi akut rahatsızlıklar, kalp hasarını minimal düzeye indirmek için acil tıbbi girişimleri gerektirmektedir. Kronik hastalıklar için doktorlar, hastaların diyetlerini modifiye etmelerini, aşırı kilolarından kurtulmalarını, egzersiz yapmalarını (gözetim altında), stres yönetimini ve sigarayı bırakmalarını önerebilir. Kalbe olumsuz etkilerini minimal düzeye indirmek için hipertansiyon ve diyabetin kontrol altına alınması gerekir. Kalp yetmezliği sıklıkla tuzdan fakir diyet, birikmiş sıvı miktarını azaltmak için idrar söktürücülerle (diüretikler) birlikte digoksin gibi kalp kası fonksiyonunu iyileştiren ilaçlarla tedaviyi gerektirir.
Kalp hastalıklarını kontrole ve ortaya çıkan rahatsızlıkları tedaviye yardımcı olmak için ilaçlar gerekli olabilir. Tıkanık atardamarları atlamak, kusurlu kalp kapaklarını yedeklemek veya doğumsal (konjenital) anormallikleri onarmak için cerrahi girişimler gerekli olabilir. Enfeksiyona yakalananların antibiyotikler alması gerekebilir.
KALP YETMEZLİĞİ TEDAVİSİ
Dünya da kök hücre tedavisi dışında kalp kasını direk olarak güçlendiren bir tedavi yöntemi henüz bulunmamaktadır.
Kök Hücre ile Kalp Hastalıkları Tedavisi
Kök hücreler problemli olan damar çeperine dokunduklarında damarları tedavi etme yeteneğine sahiptir. Aynı zamanda kalp kaslarında güçsüzlük varsa kalp kası hücrelerine dönüşerek kalp yetmezliği tedavisinde kullanılır.
Otoimmun sistemini güçlendirmesi ile ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırır. Kalp kası iltihabı ve enflamasyon tedavisini hızlandırır.
Damar çeperleri için endotelyal (damarları tedavi eden) kök hücreler kullanılır. Bu kök hücreler çoğunlukla kemik iliğinden elde edilir. Ancak hastalığı etkileyen başka etmenleri de tedavi etmek için mezenkimal veya fetal kök hücre beraber kullanılır. Bu sayede kalp kası, genel otoimmun sistemi ve diğer etmenler tedavi edilir. Bu hastalığın tedavisi Ukrayna, Kiev’de bulunan GenCell Kök Hücre Tedavi Merkezi’mizde yapılabilmektedir.
Verilecek hücre sayısı hastanın yaş ve kilosuna göre belirlenir. Tedavi endotelyal, mezenkimal kök hücre (hastanın kendi yağ dokusu veya kemik iliğinden elde edilen) veya fetal kök hücre kullanarak gerçekleştirilir. Karar hastanın durumuna göre verilir. 45 gün ara ile 3 seans veya 2 gün üst üste uygulama ile gerçekleştirilir. İntravenöz (damar yoluyla) verilir.
Kardiyovasküler hastalığı olan hastaların %87 ‘sinde farklı derecelerde iyileşmeler görülmüştür.
SIKÇA SORULAN SORULAR
İskemik kalp rahatsızlığı ve kalp yetmezliğinde tanı ve teşhis nasıl koyulur?
Laboratuvar Kan Testleri
Kalbe özgü biyolojik belirteçler, kas hücreleri hasarlandığında salınan proteinler olup sıklıkla göğüs ağrısı, çene, boyun, karın, sırt ağrısı veya omuz veya kollara yayılan ağrı, bulantı, nefes darlığı ve baş dönmesi olan hastalarda istenmektedir.
Testler:
Troponin - en sık istenen ve kalbe özgü belirteçlerden biridir. Kalp hasar gördükten sonraki birkaç saat içinde yükselecek ve 2 hafta kadar yüksek düzeylerde kalacaktır.
CK-MB - çoğunlukla kalp kasında bulunan kreatin kinaz enziminin özel bir formudur. Bu enzim kalp kası hücreleri hasarlandığında yükselmektedir.
Miyoglobin -kalp veya başka bir iskelet kası yaralandığında kana salınan bir proteindir.
BNP veya NT-proBNP - kalp yetmezliğine doğal yanıt olarak vücut tarafından salınır. Yükselmiş BNP düzeyleri kalp krizi için tanısal bir araç olmamasına rağmen akut koroner sendromu olan kişilerde kardiyak sorunlarla ilgili risklerin arttığını gösterir.
BNP ayrıca gerilmiş kalpten de salındığından bacaklarda veya karında şişlikleri olanlarda veya nefes darlığı çekenlerde kalp yetmezliğinin var olup olmadığını anlamak için de ölçülür.
Daha genel kapsamlı kan testleri de istenebilir:
Kan Gazları - oksijen, karbon dioksit ve pH düzeylerini değerlendirmek için uygulanmaktadır.
Kapsamlı Metabolik Panel (KMP) - organ fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılan bir grup test
Elektrolitler- vücudun elektrolit dengesini değerlendiren dört test
Tam kan sayımı - vücut hücrelerini inceler, anemi açısından kontrol eder.
Diğer değerlendirmeler
Göğüs ağrısı ve diğer hastalık belirtilerini değerlendirmek için bir dizi değerlendirme ve testten yararlanılır. Örneğin: Yaş, koroner arter hastalığı, diyabet ve sigara kullanımı gibi risk faktörlerinin değerlendirildiği hasta öyküsü.
Fiziki muayeneler
Elektrokardiyogram (EKG) - kalbin elektriksel aktivite ve ritmini inceler.
Ekokardiyografi - kalbin ultrasonografik görüntülemesi.
Bu testlerin bulgularına dayanarak başka prosedürler de gerekli olabilir:
Stres testi
Göğüs röntgeni
BT (bilgisayarlı tomografi ) taraması
Sürekli EKG izlemi (bazen Holter montorizasyonu da denmektedir).- hastaya kalp ritmini belli bir müddet değerlendiren bir kayıt cihazı takılır.
MRI (Manyetik rezonans görüntüleme)
PET (Pozitron emisyon tomografisi)
Radyoizotop görüntüleme
Kalp kateterizasyonu - bu işlemde ince esnek bir tüp bir bacak damarı içine sokularak koroner arterlere kadar ilerletilip kalp içi kan akımı, basınç ve atardamarların durumu değerlendirilir.
Koroner anjiyografi - koroner arter hastalığı tanısı koymaya yardımcı olmak için koroner kateterizasyon sırasında bir ışın geçirmez madde kullanarak atardamarları görüntüleme yöntemidir
Eğimli masa testi -senkopu değerlendirmek için istenir.
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR:
- Nguyen, P. K., Rhee, J. W., & Wu, J. C. (2016). Adult stem cell therapy and heart failure, 2000 to 2016: a systematic review. JAMA cardiology, 1(7), 831-841.
- Sterner, R. M., Sterner, R. C., Brenes-Salazar, J. A., & Aimee, C. (2018). Cellular Therapies for Chronic Ischemic Heart Failure. Hellenic Journal of Cardiology.
- Yu, H., Lu, K., Zhu, J., & Wang, J. A. (2017). Stem cell therapy for ischemic heart diseases. British medical bulletin, 121(1), 135-154.
- Rosenstrauch, D., Poglajen, G., Zidar, N., & Gregoric, I. D. (2005). Stem Cell Therapy for Ischemic Heart Failure. Texas Heart Institute Journal, 32(3), 339–347.