Lupus Hastalığı
Kök Hücre ile LUPUS Hastalığı (SLE) Tedavisi
Kök Hücre tedavisi ile LUPUS hastalığının ilerlemesi yavaşlatılabilir, gerilemesi sağlanabilir ve hatta tamamen durdurulabilir. Tedavinin başarı oranı hastanın yaşı, hastalığın süresi ve hastanın durumu ile orantılıdır.
- Kök hücre ile LUPUS hastalığı tedavisi dünya bilim adamlarının üzerinde çalıştığı yeni bir yöntem olarak kabul görmektedir.
- Kök hücrelerin zarar görmüş organlara dokunduklarında bu hücrelere dönüşme özelliği vardır bu nedenle Lupus tedavisinde kullanılmaktadır.
- Verilecek hücre sayısı; hastanın yaş ve kilosuna göre belirlenir. Tedavi mezenkimal kök hücre (hastanın kendi yağ dokusu veya kemik iliğinden elde edilen) veya Fetal kök hücre kullanarak gerçekleştirilir.
- Hangi tedavinin uygulanacağı hastanın durumuna göre karar verilir. 45 gün ara ile 3 seans veya 3 gün üst üste uygulama ile gerçekleştirilebilir. Intravenöz (damar yoluyla) verilir.
- Tedavi protokolü tamamen hastanın durumuna göre ayarlanır her hasta için farklı protokol uygulanabilir.
- Tedavinin başarı oranı hastanın yaşı ve hastalık süresi ile doğru orantılıdır. Hastalık çok ilerlemiş ise birden fazla kök hücre tedavisi gerekebilmektedir. Hastalığın gerilemesi, durdurulması ya da tamamen tedavisinde %99 başarı sağlanmıştır. Ancak hastaların %60’ının bir yıl içerisinde tedaviyi tekrar etmesi gerekmiştir.
LUPUS Hastalığı Nedir?
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE), otoimmün bir hastalıktır, nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bağışıklık sisteminin bozuk çalışması sonucu ortaya çıkar ve her organı etkileyebilmekle birlikte en çok deri, eklem, böbrek, kan hücreleri ve sinir sisteminde görülür.
Sistemik lupus eritematosus (SLE) yangısal ve kronik seyirli bir hastalıktır. Alevlenme ve gerilemelerle seyreder. Tedavi, hastalık şiddetine bağlıdır. Düzenli gözlem gerektirir. Kesin nedeni bilinmemekle beraber, genetik ve çevre etkisi tespit edilmiştir. Güneş duyarlılığı ise bilinen deri belirtilerindendir.
Kadınlarda erkeklere oranla 9 kat daha fazla görülmekte ve 15-45 yaşlarında yani en çok doğurganlık çağındaki kadınları etkilemektedir. Daha erken ve daha geç yaşlarda az da olsa görülebilen SLE hastalığının gelişiminde hormonal faktörlerin de rol aldığı düşünülmektedir. Lupus hastaları enfeksiyon ve koroner kalp hastalığı riski açısından dikkatli olmalı ve güneşten korunmalıdırlar.
Pek çok hastalıkta olduğu gibi, genetik yatkınlığı olan bireylerde, güneş ışığı, virüsler, kimyasallar, gıdalar ve ilaçlar gibi çeşitli çevresel faktörlerin de tetikleyici rol oynadıkları bilinmektedir.
LUPUS Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
- SLE alevlenme ve yatışma dönemleriyle seyreden bir hastalıktır. Deride güneşe karşı aşırı hassasiyet ile belirginleşen kızarık döküntüler oluşabilir. Yüzde kelebek şekline benzeyen bu döküntü ve vücudun diğer yerlerinde iz bırakabilen döküntüler de görülebilir.
- Hastalığın başlangıcında ve aktif olduğu süreçte halsizlik, iştahsızlık, ateş ve kilo kaybı gibi belli bir hastalığa ait olmayan ve birçok sistemik hastalığın seyri sırasında görülebilen belirtiler oluşabilir.
- Bazı hastalarda parmak uçlarında beyazlaşma-morarma saptanabilir. Hastalarda yaygın kas ağrıları dışında, eklem ağrıları ve eklemde kalıcı hasara yol açmayan eklem şişliği görülebilir.
- Böbrekler hastalığın hedefindeki organ sistemidir, hastaların yaklaşık yarısında bu etkilenme görülebilir. Bazı hastalarda protein kaybı ile ilişkili olarak bacaklarda ödem gelişebilir. Hastalığın erken dönemde tanınması ve tedavi edilmesi önemlidir. Aksi durumda bazı hastalarda böbrek yetmezliği ve diyaliz ihtiyacı ortaya çıkabilir.
- Kalp ve akciğeri çevreleyen zarlar arasında iltihaplanmaya sebep olabilir, nefes almakla ya da öksürükle artan yan ağrısı şeklinde belirtilere yol açabilir. Kalbin katmanlarında iltihaplanmalar oluşabileceği gibi kapak tutulumları da görülebilir.
- Merkezi sinir sisteminin etkilenmesi baş ağrısı, nöbetler halinde kasılmalar, bazen de hastalık belirtisi ya da uygulanan yüksek doz kortizon tedavisine bağlı, psikoz şeklinde karşımıza çıkabilir.
- SLE hem merkezi, hem de periferik sinir sistemini etkileyebilir. El ve ayaklarda güçsüzlük ve bazı hastalarda fonksiyon kaybı hastalığın periferik sinir tutulum bulgularına ait örneklerdir.
- Vaskülit (damar duvarında iltihaplanma) aktif seyreden SLE’ye eşlik edebilir, birçok organ bu nedenle etkilenebilir. Vaskülit nedeniyle etkilenen organların fonksiyonları bozulabilir. Hastaların yaklaşık %10’unda damarda pıhtılaşmaya bağlı tıkanıklıklar da gelişebilir.
LUPUS Hastalığının Nedenleri
Bu hastalığın temel nedeni ya da nelerin bu hastalığa sebep olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir. Latincede lupus "kurt" anlamını taşımaktadır. Lupus hastalığının bir türü olan SLE hastalığının açılımı "Sistemik lupus eritematozus" olarak geçer. SLE’nin başlamasında ve devam etmesinde genetik olarak yatkın bireyler ve çevresel faktörlerin rolü olduğu düşünülmektedir.
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) ya da yaygın lupus kızarıklığının sebebi bilinmeyen cilt, eklem, böbrek, kalp zarı, akciğer zarı gibi birçok doku ve organ iltihabına bağlı çok sayıda bulgularla giden, değişik seyir gösteren ve bağışıklık sisteminin bozuk çalışması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
LUPUS Hastalığı Tedavisi
Lupus hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi hastalığın ilerlemesini durdurmak, hayati komplikasyonları önlemek ve belirtileri hafifletmek için uygulanır ve erken tanı büyük önem taşır, çünkü ilerlemiş hastalığı geri döndürmek mümkün değildir.
Vücudun pek çok organ ve dokusunda ortaya çıkan iltihaplar için iltihap giderici ilaçlar kullanılır. Bağışıklık sistemini baskılayan steroid grubu ilaçlar, kan pıhtısı eğilimi olan hastalara aspirin gibi kan sulandırıcı ajanlar da tercih edilir.
Kök Hücre ile LUPUS Hastalığı Tedavisi
Hastalık gen bozukluğundan kaynaklandığı için hastaya genetik yapısı bozuk olmayan ve genellikle fetüsten elde edilmiş kök hücre uygulanabilir. Hastanın kendisinden elde edilen kök hücrelere hastalığın bulaşmadığından emin olunursa, kullanılabilir. Kök hücrelerin zarar görmüş organlara dokunduklarında bu hücrelere dönüşme özelliği vardır bu nedenle Lupus tedavisinde kullanılmaktadır.
Aynı şekilde zarar görmüş kas ve sinirleri de tedavi eder. Bu şekilde hastalığın ilerlemesini yavaşlatır, tamamen durdurabilir veya gerilemesini sağlayabilir. Hastalık çok ilerlemiş ise birden fazla kez tedavi uygulanması gerekebilir. Tedavinin başarı oranı hastanın yaşı, hastalığın süresi ve hastanın var olan durumu ile doğru orantılıdır.
Bu tedavi Ukrayna, Kiev’de bulunan GenCell kök hücre tedavi merkezimizde yapılabilmektedir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
LUPUS Hastalığı en çok kimlerde görülür?
En sık 15-45 yaşları arasında görülen hastalık, bulaşıcı değildir, büyük oranda kadınlarda görülür. Çocuk hasta yüzdesi çok düşüktür. Ayrıca bazı ilaçların hastalığı alevlendirdiği veya ortaya çıkardığı düşünülmektedir. Ultraviyole-A ve B ışınları, doğum kontrol hapları, östrojen hormonları, gebelik ve çevre şartları da hastalığı tetikleyebilmektedir.
LUPUS Hastalığının Türleri Nelerdir?
Lupus 6 farklı türde ortaya çıkabilmektedir,
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE):
Lupus vakalarının yüzde 70’ini oluşturur. En sık görülen tipi SLE’dir.
Kronik Kutaneöz Lupus Eritematozus:
Lupus olgularının yüzde 10 kadarını oluşturur. Sıklıkla yüz de saçlı deri ile daha az olarak kollarda ve gövdede belirgin plaklar şeklinde lezyonlardır.
Subakut Kutaneöz Lupus Eritematozus:
Deri ile kısıtlı ancak zaman içinde yüzde 30-50 oranında SLE’ ye dönüşüm gösterir. Burada vücudun birçok yerinde deride kızarıklıklar, sedefe benzer lezyonlar olur.
İlaç İlişkili Lupus:
Birçok ilaç ve kimyasal maddeye bağlı olarak gelişen, ve genellikle ilgili ilacın kesilmesi ile ya da kısa süreli tedavilerle düzelen bir tablodur.
Neonatal Lupus (Yenidoğan Lupus’u):
SLE’si olan hamile hastanın bebeğinde, doğumdan itibaren gelişen ve genelde ilk 6-8 ay içinde düzelen bir çeşittir.
Overlap (Çakışma) Sendromları:
Başka bir hastalıkla beraber Lupus bulguları olması durumudur.
LUPUS Genetik (Kalıtsal) bir hastalık mıdır?
SLE kalıtsal olabilir. Çocuklar, kendilerini SLE gelişimine yatkın kılan, henüz bilinmeyen bazı genetik faktörleri, anne babalarından alabilirler.
LUPUS Tanısı Nasıl Konulur?
SLE tanısı mutlaka bu hastalık konusunda tecrübeli bir doktor tarafından konulmalıdır. Tanı; hastalığın belirtileri ve kan ya da dokudan elde edilen bulguların birlikte değerlendirilmesi sonucu konur.
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR:
- Jayne, D., & Tyndall, A. (2004). Autologous stem cell transplantation for systemic lupus erythematosus. Lupus, 13(5), 359-365.
- Traynor, A. E., Schroeder, J., Rosa, R. M., Cheng, D., Stefka, J., Mujais, S., ... & Burt, R. K. (2000). Treatment of severe systemic lupus erythematosus with high-dose chemotherapy and haemopoietic stem-cell transplantation: a phase I study. The Lancet, 356(9231), 701-707.
- Sun, L., Wang, D., Liang, J., Zhang, H., Feng, X., Wang, H., ... & Xu, W. (2010). Umbilical cord mesenchymal stem cell transplantation in severe and refractory systemic lupus erythematosus. Arthritis & Rheumatology, 62(8), 2467-2475.